بسم الله الرحمن الرحیم.

دررنج بردنهاادراک هست.

«وَاعلَم أَنَّ رَذِیلَةَ النُّقصانِ اَنّماتَتَأَذّی بِهاالنَّفسُ الشّیِّقَةُ إِلَی الکَمال»:اگرانسان بفهمدکه این رذیلت است،ازآن رنج می بردونوعاًدررنج بردنهاادراک است؛وقبلاًهم عرض کردیم که برخی انسانهادرقیامت به صورت حیوان محشورمی شوندیعنی مطابق ملکات خودشان است،که آن ملکات آنهارابه صورت حیوان درمی آوردوآن حیوان خودش است وازصُقع نفس خوداوبرخاسته است.این بوزینه وخوک «وُحُوشٌ حُشِرَت»خودش است .اینهاهمان انسانهاهستندکه به این صورت درمی آیندوالّابوزینه وخوک دراین دنیابوزینه وخوک بوده ودرآن دنیاهم به همان صورت است وهیچ رنجی هم نمی برد،ولی این انسان است که چنین شده است واین ادراک اورارنج می دهدوآزارمی دهد؛واین تأذّی که اینجامی فرمایید،فرع برادراک است واگرچنین نباشد،تأذّی نخواهدبود.پس آنهائی که رنج وعذاب دارندکسانی اندکه به صُوراعمال خودشان محشورهستند.الآن ماشتابان دنبال معارف هستیم،برای کتاب می میریم،دنبال استادمی دویم،درپی درس وبحث می رویم،به مباحثۀ درسها می پردازیم،بالاخره می نویسیم،می نگاریم،برای رسیدن به این معارف وحقایق ازهمه چیزصرف نظرمی کنیم وهمه چیزرازیرپامی گذاریم،چرا؟برای اینکه این نفس شَیّق به کمال است وازنادانی رنج می برد.بالفطرة چنین آفریده شده که می خواهددم به دم داناترشودولذّت می بردوگاهی لذایذش رابرزبان می آوردوبه به می گویدوگاهی هم به قلم می آوردوبه نغمه سرایی وشکرگزاری می پردازد.اینهاهمه دراثرآن یافتن هامی باشد.آن لذّت وابتهاجش است که به واقع می رسدمرتّب لذّت می یابد.الآن که اشتهاداریدونفس شیِّق به کمال است،این اشتهای تو به فعلیّت می رسد. جناب امام موسی کاظم علیه السلام فرمود:کسانی که دراینجاقرآن رافرانگرفته اند،آنجابه آنهاقرآن تعلیم خواهندداد.به این اسرارورموزخیلی دقت نمایید.امام هفتم علیه السلام طوری بیان فرمودکه آن آقای برزگرودرودگرهم یک چیزی متوجّه بشوند.این نکته هارادرخاطرداشته باشید.این روایات بطون آیات است.البته جوامع روایی ما،مرتبه نازلۀ نازلۀ نفس است.اگربنابشودبرهان وعرفان راکناربگذاریم،اول بایدآیات وروایات راکنار بگذاریم،اول بایدآیات وروایات راکناربگذاریم ،چون شریف تروعالی ترازآنهااززبان قرآن ومعصومعلیه السلام بیان شده است.ازدهان مبارکه معصوم علیه السلام یک کلمه یاجمله ای بیرون آمده که کلیدبسیاری ازمسائل می باشد.مرحوم فیض کاشانی درکتاب وافی واستادش ملّاصدرا درشرح اصول کافی فرمودندکه خداوندتوفیق فهم این روایات را به ماعنایت فرماید.«یُفیدُهُ الاِکتِسابُ»:اکتساب یعنی برهان،چنانچه خواجه می فرماید که «بِالاکتساب النّظری»کلمۀ نظری راآورده تااکتساب روشن شود؛پس اکتساب یعنی برهان،کسب نظری وفکر. لذّت،ادراک ونیل است.

(مشکات ولایت) نمط هشتم

بسم الله الرحمن الرحیم

حضرت موسى كليم از پيغمبران اولوالعزم است كه علاوه بر رتبت نبوت صاحب شريعت و حائز مقام رسالت و امامت است وقتى با فتاى خود (حضرت يوشع عليه السلام ) عبدى از عباد الهى (حضرت خضر عليه السلام ) را يافتند چنان پيغمبرى متابعت با او را مسالت مى كند تا وى را از آنچه كه مى داند تعليم دهد و در جواى (الم اقل انك لن تستطيع معى صبرا) مى شنود. بلكه در مرتبه بعد به خطاب اشد از آن كه (هذا فراق بينى و بينك سانبئك بتاويل ما لم تستطيع عليه صبرا) فافهم .

عارف جامى در نفحات الانس در شرح مويد الدين جندى آورده است كه : وى گفته - يعنى جندى گفته - كه از شرح خود صدر الدين قونوى شنيدم كه شيخ بزرگ را - يعنى محى الدين عربى را - با خضر عليه السلام اتفاق ملاقات افتاد گفت كه از براى موسى بن عمران صلوة الرحمن عليه هزار مساله از آنچه از اول ولادت وى تا زمان اجتماع بر وى گذشته بود مهيا ساخته بودم وى بر سه مساله از آن صبر نتوانست كرد، و اشارت به اين معنى است آنكه حضرت رسالت صلى اللّه عليه و آله فرموده است كه : (ليت اخى موسى سكت يقص علينا من ابنائهما)

در روايت از جناب رسول صلى اللّه عليه و آله است كه : اگر جناب موسى عليه السلام صبر مى نمود هزاران عجائب مى ديد.

با اينكه خودش به آن فتى فرمود:: (اذ قال موسى لفتيه لا ابرح حتى ابلغ مجمع البحرين او امضى حقبا..)

پس مى شود كه عبدى از عباد الله نبى نباشد ولى در سمت نبوت تابع باشد و همان نبى در ولايت و اسرار حقايق عالم تابع او باشد.

تبصره : از اين بيان تحقيقى وجه روايات مرويه از فريقين كه حضرت عيسى پيمبر عليه السلام خلف امام زمان مهدى قائم آل محمد صلوة را اقتدا مى كند، و در پيش روى او جهاد مى كند با اينكه از پيغمبران اولوالعزم است ، معلوم مى گردد زيرا كه حضرت عيسى عليه السلام داراى فضل نبوت است و حضرت مهدى عليه السلام را فضل نبوت نيست كه نبوت تشريعى به خاتم الانبياء ختم شده است و به حسب موازين كتاب و سنت و قواعد حكمت متعاليه و اصول معارف عرفانيه كه در حقيقت شرح بطون و اسرار كتاب و سنت اند صحيح است كه انسانى در اتصاف به حقايق و رقائق اسماء الله تعالى متصف باشد ولكن او را فضل نبوت كه منصب تشريعى است بنوده باشد و در غير اين منصب از جهات ديگر بر وى مقدم و قدوه او بوده باشد.

به مثل شخصى به سمت قضاء منصوب است ، او را اين علو مكانت و مرتبت يعنى فضيلت منصب قضاء است و اين مقامى عرضى و زوال پذير است و تا زمانى كه در اين سمت باقى است حكم او نافذ است ؛ و ديگرى اعلم و افضل از او است و داراى صفات حقيقى كمالات انسانى است كه محكوم به حكم عزل و نصب كسى نيست ولى به سمت قضاء منصوب نيست لاجرم حكم قاضى درباره وى ممضى است و در اين جهت تابع قاضى منصوب است و در حقيقت تابع مقام قضاء است .

البته با توجه عميق و دقت بسزا در اين قضيه معلوم مى شود كه حضرت موسى عليه السلام مامور به حكم ظاهر بود و اسم حاكم بر او نيز اسم شريف الظاهر بود كه معطى شريعت است ولى جناب خضر عليه السلام مامور به باطن و سر ولايت بود كه اسم شريف باطن كه حاكم بر او بود معطى ولايت است و در حقيقت اختلافى در بين نبود و لذا سكوت نفرمود و اعتراض مى نمود. ولى جناب عيسى عليه السلام در زمان حضرت مهدى مامور به نبوت تشريعى نيست زيرا كه نبوت تشريعى با حضرت ختمى منقطع گرديد لذا وقتى به خدمت حضرت صاحب كه داراى ولايت مطلقه محمديه است مى رسد به حضرتش عرض مى كند كه تو امروز امير هستى و فرمان تو را مطاع مى دانم و بر او اقتداء مى كند و سكوت اختيار مى كند. فتدبر جيدا.