علم فکری وعلم شهودی
یک علم فکری داریم ویک علم شهودی.علم فکری همان حلواحلواگفتن است که دهان باآن شیرین نمی شود،وشهودهمان ذوق است.ذوق چشیدن ودارایی است وعلم فکری دانایی است.آنچه واقعاً لذّت بخش است دارایی است یعنی انسان خودش داشته باشدنه آنطوری که خوکرده است.یک وقت ناراحت نشوید،تقریباً سیره مااین است که ازدارایی دیگران پُزمی دهیم.مثلاًوقتی به همدیگربرخوردمی کنیم من می گویم فلان که فلان عالم چطوربود،آن آقاهم بگویدفلانی این طوری بود،آن یکی هم همین جور،دیگران رابستاییم.ازمقامات ومکاشفاتشان بگوییم،ازحالات وخوارق عادات وکراماتشان بگوییم.تقریباًبه این مطلب خوکرده ایم که"من آنم که رستم بودپهلوان"،مثلاًازدیگران حرف بزنیم که آنهادارای چه مقاماتی وحالاتی بوده اند.ولی بایدبه چنین کسانی بگوییم:"فرزندخصال خویشتن باش"،خودشما چه داریدوچه کاره اید؟هرچه که داریدهَنیئاً لهُ،نوش جانش!
شرح اشارات نمط هشتم حضر ت علامه حسن حسن زاده آملی حفظه الله

 

تعریف ذوق نزداهل معرفت
دراین فصل فرمایش بسیارخوش وخوبی دارد. ازآن فصلهای خیلی خوب است که یکی ازمطالب بلنداهل عرفان رادراینجاپیاده کرده است.درکتب عرفانی مثلاً"شرح فصوص"قیصری درچندین جادربارۀ"ذوق"مطالبی ذکرکرده که مادریک جای حاشیه داریم که ذوق راکجاهای آن کتاب عنوان کرده است.آنجاآورده که وقتی آقایان اهل عرفان می گویند"ذوق"منظورشان چیست؟به همین جهت است که جناب خواجه درشرح فرمود:"واهل المشاهدة یسمّون نیل اللذّة العقلیّة ذوقاً"؛این اهل مشاهده یعنی اهل عرفان،اهل کار،اهل کشف وسیروسلوک وریاضت شرعی نیل به لذت عقلی را"ذوق"می گویند.شیخ هم همین اصطلاح عرفانی راپیاده کرد.بعدازاین تاآخرکتاب ازاین اصطلاحات فراوان داریم که هریکی راان شاء الله به وقتش مطرح خواهیم کرد.ذوق همان "چشیدن"است.

مشکات ولایت.